LÃNH ĐẠO BẰNG TRÍ TUỆ CẢM XÚC: BÍ QUYẾT PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU QUẢ

Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc (EQ) là chìa khóa để xây dựng một môi trường làm việc hiệu quả và gắn kết. Khi lãnh đạo hiểu và kiểm soát cảm xúc của bản thân và đội ngũ, họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt, thúc đẩy sự hợp tác và giải quyết xung đột hiệu quả. Cùng Trường Doanh nhân HBR tìm hiểu cách EQ giúp các nhà lãnh đạo vượt qua thách thức và phát triển đội ngũ mạnh mẽ!

1. Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc là gì?

Trí tuệ cảm xúc (EQ) là khả năng nhận thức và kiểm soát cảm xúc của bản thân và Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc (EQ) là khả năng của nhà lãnh đạo trong việc nhận diện, hiểu và điều chỉnh cảm xúc của bản thân lẫn nhân sự để đạt được mục tiêu chung. 

Nó không chỉ liên quan đến việc kiểm soát cảm xúc cá nhân mà còn bao gồm khả năng thấu hiểu cảm xúc người khác, xây dựng mối quan hệ tích cực và truyền cảm hứng cho đội nhóm.

>>> XEM THÊM: QUẢN LÝ CẢM XÚC LÀ GÌ? 8 PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ CẢM XÚC HIỆU QUẢ

2. Vì sao cần lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc?

Mặc dù có thể sở hữu chuyên môn xuất sắc, nhiều người vẫn thất bại khi trở thành lãnh đạo, trong khi một số lãnh đạo không quá tài giỏi nhưng lại thành công nhờ sự ủng hộ của nhân viên. Sự khác biệt này nằm ở trí tuệ cảm xúc của người lãnh đạo. 

Nghiên cứu của Daniel Goleman cho thấy phong cách lãnh đạo ảnh hưởng đến 30% lợi nhuận công ty và khi lãnh đạo có trí tuệ cảm xúc cao, doanh nghiệp có thể vượt chỉ tiêu thu nhập hàng năm lên tới 20%.

"Lãnh đạo không chỉ là đưa ra quyết định đúng đắn, mà còn là khả năng hiểu và kết nối cảm xúc của mọi người trong đội ngũ. Trí tuệ cảm xúc chính là chìa khóa để tạo ra sự khác biệt trong việc dẫn dắt tổ chức” - Theo chia sẻ của Mr. Tony Dzung, Chủ tịch HĐQT HBR Holdings.

Lý do cần lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc:

• Xây dựng mối quan hệ bền vững: Lãnh đạo có EQ cao dễ dàng thấu hiểu và kết nối với nhân viên, từ đó tạo ra môi trường làm việc gắn kết và tích cực.
• Giải quyết xung đột hiệu quả: Trí tuệ cảm xúc giúp lãnh đạo kiểm soát cảm xúc của bản thân, giúp xử lý các tình huống căng thẳng một cách bình tĩnh và sáng suốt.
• Tăng cường động lực cho đội nhóm: Khi lãnh đạo hiểu rõ cảm xúc của nhân viên, họ có thể tạo ra động lực và truyền cảm hứng mạnh mẽ, từ đó cải thiện hiệu suất công việc.
• Quản lý thay đổi tốt hơn: Lãnh đạo có khả năng nhận thức và điều chỉnh cảm xúc giúp dẫn dắt tổ chức vượt qua những giai đoạn chuyển giao, đồng thời giảm thiểu sự phản kháng từ đội ngũ.
• Cải thiện khả năng ra quyết định: Trí tuệ cảm xúc giúp lãnh đạo cân nhắc tình hình và cảm xúc của đội ngũ, từ đó đưa ra những quyết định vừa sáng suốt, vừa hợp lý với tình hình thực tế.

Chắc hẳn bạn đã từng đối mặt với các vấn đề khó khăn trong quản lý nhân sự: từ việc tuyển dụng sai người, khó khăn trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đến việc giữ chân nhân tài. Những vấn đề này không chỉ gây ảnh hưởng đến hiệu quả công việc mà còn cản trở sự phát triển của doanh nghiệp bạn.

🎯 Khóa học "QUẢN TRỊ NHÂN SỰ DÀNH CHO SẾP" tại Trường Doanh Nhân HBR chính là giải pháp giúp bạn:

• Biết cách quản lý cảm xúc và tương tác hiệu quả với đội ngũ.
• Tuyển đúng người, đào tạo đúng cách, phát triển đội ngũ vững mạnh.
• Xây dựng văn hóa doanh nghiệp và khích lệ nhân viên phát triển.
• Quản lý đội ngũ hiệu quả, tạo động lực làm việc và giải quyết mâu thuẫn nhanh chóng.

✅ Khóa học này sẽ giúp anh/chị nâng cao năng lực quản lý và phát triển đội ngũ một cách chuyên nghiệp.

👉 Đăng ký ngay để bắt đầu xây dựng một đội ngũ mạnh mẽ và nâng cao hiệu quả công việc!

3. 5 thành phần quan trọng của trí tuệ cảm xúc trong lãnh đạo

Trí tuệ cảm xúc (EQ) đóng vai trò quan trọng trong khả năng lãnh đạo, không chỉ giúp các nhà lãnh đạo hiểu bản thân mà còn tạo ra môi trường làm việc tích cực và động lực cho đội ngũ. Dưới đây là 5 thành phần cơ bản của EQ trong lãnh đạo mà các nhà lãnh đạo cần phát triển để đạt được thành công bền vững.

1 - Nhận thức về bản thân

Tự nhận thức (self-awareness) là khi bạn biết rõ bản thân cảm thấy thế nào, rằng cảm xúc và hành động của mình ảnh hưởng đến những người xung quanh ra sao. Ở cương vị lãnh đạo, đó là khi ta ý thức rõ ràng về điểm mạnh, điểm yếu của mình, từ đó biết hành xử với thái độ khiêm nhường và cầu tiến.

Bí quyết tăng cường nhận thức về bản thân:

• Tìm kiếm phản hồi thường xuyên: Chủ động yêu cầu phản hồi từ đồng nghiệp và nhân viên để nhận diện các điểm mạnh và điểm cần cải thiện của mình. Điều này giúp lãnh đạo nhận thức được cách hành động và quyết định của mình ảnh hưởng đến đội ngũ như thế nào.
• Thiết lập thời gian tự phản chiếu: Dành một khoảng thời gian mỗi ngày để tự suy ngẫm về các tình huống lãnh đạo trong ngày. Hãy tự hỏi mình những câu hỏi như: "Mình đã làm tốt chưa? Mình có thể làm gì để cải thiện không?" Việc này giúp tăng cường khả năng nhận thức và cải thiện các kỹ năng lãnh đạo.
• Thực hành mindfulness: Thực hành chánh niệm giúp lãnh đạo giữ sự tỉnh táo và tự nhận thức trong mọi tình huống. Điều này giúp họ kiểm soát cảm xúc tốt hơn và đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong công việc.
• Đọc và học hỏi từ người khác: Đọc sách, tham gia các khóa học hoặc nghe podcast về phát triển bản thân và lãnh đạo. Những nguồn tài liệu này không chỉ cung cấp kiến thức mà còn giúp lãnh đạo nhận diện các khía cạnh chưa khám phá của bản thân.
• Chú ý đến ngôn ngữ cơ thể: Lãnh đạo cần ý thức về cách giao tiếp phi ngôn từ của mình, từ ánh mắt, cử chỉ đến tư thế. Điều này không chỉ giúp tự nhận thức mà còn tạo sự kết nối mạnh mẽ hơn với nhân viên.

2 - Tự điều chỉnh

Các nhà lãnh đạo có khả năng tự kiểm soát bản thân tốt thường tránh được những sai lầm như công kích người khác, đưa ra quyết định hấp tấp hoặc thiếu cân nhắc, hay thỏa hiệp với các giá trị cá nhân. Theo Goleman, trí tuệ cảm xúc phản ánh sự linh hoạt và cam kết của lãnh đạo trong việc chịu trách nhiệm cá nhân.

Bí quyết tăng cường năng lực làm chủ chính mình:

• Ý thức về hệ giá trị cốt lõi: Hiểu rõ những giá trị quan trọng nhất với bản thân giúp lãnh đạo có cơ sở vững chắc khi đưa ra quyết định, đặc biệt là trong các tình huống đạo đức khó xử.
• Tự chịu trách nhiệm: Lãnh đạo cần học cách nhận trách nhiệm về những sai sót của mình thay vì đổ lỗi cho người khác. Điều này không chỉ giúp bạn trưởng thành mà còn xây dựng lòng tin và sự tôn trọng từ đội ngũ.
• Luyện tập điềm tĩnh: Khi đối mặt với căng thẳng, hãy thực hành các kỹ thuật thở để giữ bình tĩnh và viết ra cảm xúc tiêu cực thay vì phản ứng nóng nảy, điều này giúp duy trì sự chuyên nghiệp trong mọi tình huống.

3 - Tạo động lực cho bản thân

Các nhà lãnh đạo đầy năng lượng luôn nỗ lực hướng tới mục tiêu, đồng thời đặt ra những yêu cầu khắt khe về chất lượng công việc của mình.

Bí quyết tạo động lực cho bản thân:

• Suy ngẫm lý do tại sao bạn làm công việc hiện tại: Dành thời gian để xem xét lại lý do bạn chọn công việc này giúp bạn tái khẳng định mục tiêu và đam mê. Nếu cảm thấy mất phương hướng, kỹ thuật "Five Whys" có thể giúp bạn tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và đưa ra quyết định đúng đắn.
• Biết được vị trí hiện tại của mình: Hiểu rõ động lực lãnh đạo của bản thân giúp bạn xác định điểm mạnh và những kỹ năng cần phát triển. Việc này sẽ tạo nền tảng vững chắc để bạn tìm kiếm các nguồn lực và phương pháp cải thiện hiệu quả lãnh đạo.
• Học cách tư duy tích cực: Tư duy tích cực giúp lãnh đạo giữ vững tinh thần lạc quan và tìm thấy cơ hội trong thử thách. Khi gặp khó khăn, hãy tìm ra ít nhất một điểm sáng để nâng cao tinh thần và học hỏi từ mỗi tình huống, dù là nhỏ nhất.

4 - Đồng cảm

Trong vai trò lãnh đạo, khả năng đồng cảm là yếu tố then chốt để quản lý và phát triển đội ngũ thành công. Lãnh đạo có sự đồng cảm biết đặt mình vào hoàn cảnh của người khác, hỗ trợ sự phát triển của nhân viên, đưa ra phản hồi xây dựng và luôn sẵn sàng lắng nghe ý kiến của họ. 

Để nhận được sự tôn trọng và trung thành từ đội ngũ, lãnh đạo cần thể hiện sự quan tâm thực sự đến hoàn cảnh và cảm xúc của nhân viên.

Bí quyết nâng cao khả năng đồng cảm:

• Đặt mình vào vị trí của người khác: Thay vì chỉ nhìn nhận từ quan điểm cá nhân, lãnh đạo nên dành thời gian để hiểu tình huống từ góc nhìn của người khác, giúp tạo sự kết nối và thông cảm sâu sắc hơn.
• Chú ý đến ngôn ngữ cơ thể: Lãnh đạo cần học cách nhận diện ngôn ngữ cơ thể để hiểu cảm xúc thực sự của người khác. Điều này giúp đưa ra phản hồi phù hợp và tạo môi trường giao tiếp hiệu quả.
• Đáp lại cảm xúc của người khác: Khi nhân viên bày tỏ cảm xúc, lãnh đạo cần nhận ra và phản hồi đúng cách. Thể hiện sự đồng cảm và tìm cách bù đắp, như cảm ơn sự cống hiến và hỗ trợ của họ, sẽ củng cố mối quan hệ tốt đẹp trong đội ngũ.

5 - Giao tiếp xã hội

Lãnh đạo có trí tuệ cảm xúc cao cũng là những người thành thạo trong giao tiếp. Họ không ngại tiếp nhận ý kiến khác biệt từ nhiều nguồn và có khả năng khơi dậy sự nhiệt huyết và tài năng của nhân viên khi triển khai các dự án mới.

Kỹ năng xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý thay đổi và giải quyết xung đột qua giao tiếp. Những lãnh đạo có kỹ năng xã hội tốt không chỉ biết duy trì sự hài lòng mà còn truyền cảm hứng bằng hành động của mình, thay vì chỉ yêu cầu người khác làm việc.

Bí quyết cải thiện kỹ năng xã hội:

• Nghiên cứu phương pháp giải quyết xung đột: Lãnh đạo cần nắm vững kỹ năng giải quyết xung đột giữa các thành viên trong nhóm và đối tác. Đây là một yếu tố quan trọng giúp duy trì môi trường làm việc hòa đồng và hiệu quả.
• Cải thiện kỹ năng giao tiếp: Giao tiếp rõ ràng và hiệu quả là yếu tố thiết yếu trong công tác lãnh đạo, giúp duy trì sự kết nối và hiểu biết giữa lãnh đạo và nhân viên.
• Học cách khen ngợi người khác: Việc ghi nhận và khen ngợi nhân viên khi họ hoàn thành tốt công việc không chỉ tạo động lực mà còn củng cố mối quan hệ gắn kết trong đội nhóm.

4. Làm thế nào để phát triển trí tuệ cảm xúc cho lãnh đạo doanh nghiệp?

Phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) là một quá trình liên tục và cần sự chủ động từ lãnh đạo để cải thiện các kỹ năng quan trọng như tự nhận thức, đồng cảm, và khả năng quản lý cảm xúc. Dưới đây là những cách thức cụ thể giúp các nhà lãnh đạo cải thiện EQ của mình để trở thành người lãnh đạo hiệu quả hơn:

4.1. Thực hành sự tự nhận thức

Sự tự nhận thức là khả năng hiểu rõ cảm xúc và hành động của bản thân, cũng như nhận thức được chúng ảnh hưởng như thế nào đến những người xung quanh. Để cải thiện khả năng tự nhận thức, lãnh đạo cần dành thời gian suy ngẫm về các phản ứng của mình trong các tình huống khác nhau. 

Thực hành chánh niệm (mindfulness) cũng là một công cụ hữu ích giúp tăng cường sự tự nhận thức, khi bạn học cách tập trung vào cảm giác và suy nghĩ trong khoảnh khắc hiện tại, giúp điều chỉnh hành động một cách có ý thức.

4.2. Tìm kiếm phản hồi từ người xung quanh

Một cách quan trọng khác để phát triển trí tuệ cảm xúc là nhận phản hồi từ những người xung quanh, bao gồm đồng nghiệp, cấp dưới, hoặc bạn bè. Phản hồi này giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về cách hành động, quyết định và cảm xúc của mình ảnh hưởng đến người khác. 

Việc nhận phản hồi không chỉ giúp nhận diện điểm mạnh mà còn chỉ ra những lĩnh vực cần cải thiện. Lãnh đạo nên tạo cơ hội để mọi người xung quanh chia sẻ quan điểm và cảm nhận về họ, điều này sẽ giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về tác động của mình và phát triển EQ một cách hiệu quả.

4.3. Phát triển sự đồng cảm

Đồng cảm là khả năng hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác, giúp lãnh đạo kết nối và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với đội ngũ. Lãnh đạo có thể phát triển sự đồng cảm bằng cách lắng nghe một cách chủ động, không chỉ chú ý đến lời nói mà còn cảm nhận qua ngôn ngữ cơ thể và cử chỉ của người khác. 

Khi lắng nghe, lãnh đạo cần bỏ qua những đánh giá cá nhân và tập trung vào cảm xúc và quan điểm của người đối diện. Điều này giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về nhu cầu và cảm xúc của nhân viên, từ đó đưa ra phản hồi phù hợp và khích lệ sự phát triển của họ.

4.4. Thực hành lắng nghe tích cực

Lắng nghe tích cực là kỹ năng giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về cảm xúc và nhu cầu của người khác. Kỹ năng này đòi hỏi lãnh đạo phải chú ý không chỉ vào những gì người khác nói mà còn vào cách họ nói (ngữ điệu, tốc độ nói) và ngôn ngữ cơ thể (cử chỉ, ánh mắt). 

Khi lắng nghe tích cực, lãnh đạo có thể hiểu sâu sắc hơn về cảm xúc và suy nghĩ của nhân viên, từ đó tạo ra sự kết nối mạnh mẽ hơn và phản hồi hiệu quả. Kỹ năng này giúp lãnh đạo thể hiện sự quan tâm và tôn trọng, đồng thời khuyến khích sự giao tiếp cởi mở từ phía nhân viên.

4.5. Quản lý cảm xúc

Quản lý cảm xúc là khả năng nhận diện và kiểm soát cảm xúc của bản thân, giúp lãnh đạo duy trì sự bình tĩnh trong mọi tình huống. Lãnh đạo có thể thực hành việc nhận diện cảm xúc của mình qua các dấu hiệu trong cơ thể, như sự căng thẳng, lo lắng hay tức giận. 

Khi nhận thức được cảm xúc, lãnh đạo có thể sử dụng các kỹ thuật như hít thở sâu, thiền định hoặc tìm thời gian để bình tĩnh lại, thay vì phản ứng vội vàng. Việc quản lý cảm xúc không có nghĩa là che giấu hay loại bỏ cảm xúc, mà là kiểm soát để hành động và quyết định một cách tỉnh táo và hợp lý, bất kể cảm xúc mạnh mẽ đang chi phối.

4.6. Xây dựng các mối quan hệ bền chặt

Xây dựng và duy trì các mối quan hệ bền vững là yếu tố quan trọng giúp lãnh đạo tạo dựng lòng tin và sự tôn trọng từ đội ngũ. Lãnh đạo có thể xây dựng các mối quan hệ tốt bằng cách thể hiện sự quan tâm chân thành đến nhân viên, lắng nghe họ và hỗ trợ họ trong công việc. 

Một môi trường làm việc tích cực, nơi mà các cá nhân cảm thấy được tôn trọng và đánh giá cao, sẽ thúc đẩy sự hợp tác và làm việc nhóm hiệu quả. Lãnh đạo cần tạo ra không gian để nhân viên giao tiếp cởi mở, chia sẻ ý tưởng và cảm xúc mà không sợ bị phán xét, từ đó xây dựng một đội ngũ mạnh mẽ và gắn kết.

5. [Case Study] Các nhà lãnh đạo có trí tuệ cảm xúc cao

Trong môi trường kinh doanh đầy thách thức ngày nay, các nhà lãnh đạo có trí tuệ cảm xúc cao không chỉ mang lại sự gắn kết trong đội ngũ mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới. Dưới đây là những ví dụ điển hình về các lãnh đạo đã thành công nhờ vào khả năng hiểu và điều khiển cảm xúc của bản thân và người khác.

5.1. Sundar Pichai – CEO của Google

Sundar Pichai, CEO của Alphabet, là một trong những nhà lãnh đạo có mức thu nhập cao nhất thế giới, đạt 226 triệu USD vào năm 2022. Thành công của Google dưới sự dẫn dắt của Pichai có thể gắn liền với trí tuệ cảm xúc (EQ) vượt trội của ông. 

Sự khiêm tốn, khả năng đồng cảm và kết nối với nhân viên đã giúp Pichai xây dựng một môi trường làm việc sáng tạo, khuyến khích sự đổi mới và giao tiếp mở. Ông đã tạo ra một văn hóa tổ chức khuyến khích nhân viên mạo hiểm và học hỏi từ thất bại, giúp Google không ngừng phát triển và duy trì vị thế cạnh tranh trong ngành công nghệ.

5.2. Steven Bartlett – Doanh nhân & Đồng sáng lập Social Chain

Steven Bartlett, người sáng lập Social Chain, là một ví dụ điển hình về lãnh đạo cảm xúc. Dù thành lập công ty ở độ tuổi 22, Bartlett đã đưa Social Chain trở thành một thương hiệu toàn cầu, hợp tác với các công ty lớn như Apple và Amazon. 

Ông nổi bật với khả năng giao tiếp hiệu quả, lòng đồng cảm với nhân viên, và luôn đặt mục tiêu tạo ra tác động tích cực đến cộng đồng. Cách ông sử dụng trí tuệ cảm xúc không chỉ giúp công ty phát triển mà còn truyền cảm hứng cho các thế hệ doanh nhân trẻ, nhất là trong cách lãnh đạo với cái tâm và sự thấu hiểu.

5.3. Johnson & Johnson – Đưa EQ vào chiến lược phát triển lãnh đạo

Johnson & Johnson, một tập đoàn toàn cầu về sản phẩm chăm sóc sức khỏe, đã tích hợp trí tuệ cảm xúc vào chiến lược phát triển lãnh đạo và tương tác với nhân viên. Dưới sự lãnh đạo của CEO Joaquin Duato, công ty đã xây dựng một văn hóa tổ chức chú trọng vào sự đồng cảm và hiểu biết lẫn nhau. 

Các chương trình đào tạo, đánh giá năng lực EQ và các hoạt động hỗ trợ nhân viên đã giúp công ty duy trì sự gắn kết và thúc đẩy hiệu quả làm việc. Kết quả là Johnson & Johnson không chỉ đạt doanh thu khổng lồ mà còn giữ vững được môi trường làm việc tích cực và sáng tạo.

6. Một số lưu ý khi lãnh đạo phát triển trí tuệ cảm xúc

Để trở thành nhà lãnh đạo hiệu quả trong môi trường kinh doanh hiện đại, việc phát triển trí tuệ cảm xúc (EQ) là yếu tố then chốt. Dưới đây là những lưu ý quan trọng giúp lãnh đạo nâng cao EQ, từ đó xây dựng môi trường làm việc tích cực và đạt được thành công bền vững.

• Chủ động lắng nghe và thấu hiểu nhân viên: Việc lắng nghe chủ động giúp lãnh đạo hiểu rõ hơn về nhu cầu và cảm xúc của nhân viên. Từ đó, xây dựng mối quan hệ tin cậy và tạo động lực cho đội ngũ.
• Thực hành tự nhận thức và phản hồi bản thân: Dành thời gian để suy ngẫm về cảm xúc và hành vi của mình giúp lãnh đạo nhận diện được điểm mạnh, điểm yếu và tác động của mình đến người khác, từ đó điều chỉnh hành vi cho phù hợp.
• Quản lý cảm xúc hiệu quả trong tình huống căng thẳng: Khả năng kiểm soát cảm xúc giúp lãnh đạo duy trì sự bình tĩnh và đưa ra quyết định sáng suốt trong các tình huống khủng hoảng, từ đó giữ vững niềm tin của nhân viên và đối tác.
• Khuyến khích và tạo điều kiện cho sự phát triển của nhân viên: Lãnh đạo nên tạo ra môi trường học hỏi, khuyến khích nhân viên chia sẻ ý tưởng và hỗ trợ họ trong việc phát triển kỹ năng, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc và sự gắn kết trong đội ngũ.
• Liên tục học hỏi và cải thiện bản thân: Tham gia các khóa học, đọc sách, hoặc tìm kiếm phản hồi từ đồng nghiệp giúp lãnh đạo không ngừng nâng cao EQ, từ đó trở thành hình mẫu lãnh đạo tích cực và hiệu quả.

Lãnh đạo bằng trí tuệ cảm xúc không chỉ giúp bạn quản lý cảm xúc hiệu quả mà còn xây dựng mối quan hệ bền vững và tạo ra môi trường làm việc tích cực, sáng tạo. Đây là yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực lãnh đạo và tối ưu hóa hiệu suất công việc. Đừng quên đăng ký tham gia khóa học Quản trị nhân sự dành cho sếp để phát triển kỹ năng lãnh đạo, tạo động lực cho đội ngũ và đưa doanh nghiệp của bạn lên tầm cao mới!